The Comsat Angels | Fiction

Begin jaren tachtig van de vorige eeuw heeft industriestad Sheffield een geduchte muzikale reputatie. De electrorock van Cabaret Voltaire en de synthipop van The Human League maken school in het Engeland van Thatcher. Het ligt dan ook voor de hand dat The Comsat Angels door de Britse muziekpers in hetzelfde vakje worden geduwd; elektronica is immers de rigeur anno 1980. Het is een schromelijke vergissing, maar wat erger is, het is een vergissing die de band nooit te boven zal komen. Eind jaren zeventig is er Radio Earth, een jazzrock-combo dat wordt gevormd door winkelbediende Steve Fellows (zang, gitaar), ziekenhuisbeddenreparateur Andy Peak (toetsen), tuinman Kevin Bacon (bas) en steuntrekker Mick Glaisher (drums). Met nota bene hulp van de sociale dienst bewijst het kwartet zijn bestaansrecht met gecompliceerde en technisch verantwoorde jazzrock. Maar dat verandert als de band volledig van het podium gespeeld wordt door Pere Ubu. De zeggingskracht, verwarring en maniakale gekte van de Amerikanen maakt de ogen van de jazzrockers wijd open. Het moet anders: intenser, kaler, meeslepender en dieper, veel dieper. De punk en de postpunk van Joy Division, The Sound en Echo & The Bunnymen is de katalysator die het kwartet in een andere en onbekende richting duwt. En er is een nieuwe naam: The Comsat Angels, vernoemd naar een verhaal van J.G. Ballard; The Comsat Angels – een samenvoeging van technologie en mythologie. In 1979 verschijnt dan de in eigen beheer uitgegeven EP Red Planet en bestaat The Comsat Angels uit Even Stephen, The Jazz Orange, Michael Spencer Farquahar en Dresden, schuilnamen om de uitkeringsinstanties om de tuin te leiden. Via BBC-dj John Peel tekent de groep een contract voor drie platen bij Polydor. Het majordebuut Waiting For A Miracle is een wonderlijk speelse en vitale plaat en schurkt dicht aan tegen Crocodiles, het drie maanden daarvoor verschenen debuut van Echo & The Bunnymen. Met de jachtige en onheilspellende grotestadsmuziek weet The Comsat Angels grote indruk te maken op pers en publiek. Een jaar later, in 1981, verschijnt de opvolger Sleep No More, een loodzware, fragmentarische en met doem geladen rock-lp die de veelbelovende reputatie van de Comsats ten volle bekrachtigt. De krassende gitaarlijnen van Fellows en de naar de bombast neigende toetsenpartijen van Andy Peake worden het handelsmerk van de grimmige postpunkers uit Sheffield. De synthetische klanktapijten die als kolkende lava over Fellows’ composities worden uitgestort zijn essentieel in het beklemmende klankbeeld, maar zorgen eveneens voor onbegrip in het door synthipop geregeerde Albion. Hoewel The Comsat Angels in Nederland relatief populair zijn, blijft een doorbraak in het thuisland uit. Het derde album is daarom van cruciaal belang.

Fiction combineert de melodieuze pracht van het debuut met de claustrofobische zeggingskracht van de opvolger, en vervolmaakt daarmee een nagenoeg perfecte trilogie. De accenten zijn onmerkbaar verschoven van het donker naar het licht, zonder dat het kenmerkende atmosferische karakter verloren is gegaan. Fiction is een oefening in schoonheid; Fellows’ bedachtzame en ingetogen composities – met een nadrukkelijke rol voor de weerscondities als metafoor voor de menselijke gemoedstoestand – sluiten naadloos aan bij de ingehouden arrangementen. De toetsen hebben hun dominantie verloren en gaan op in de hechte bandsound die gekenmerkt wordt door roffelende drums en etherische open gitaarakkoorden. ‘After The Rain’ is de sfeervolle opener en is getoonzet in een sfeer van hoopvolle verwachting als de wolken wegtrekken en plaatsmaken voor het heldere licht. Deze thematiek wordt op Fiction tot in de perfectie doorgevoerd en vindt zijn talloze climaxen in werkelijk wonderschone songs als ‘Now I Know’, ‘Pictures’, ‘Don’t Look Now’ en het duister ‘Ju Ju Money’. Het is deze serene melancholica die Fiction tot een postpunk-monument maakt. The Comsat Angels hebben met Fiction een equilibrium bereikt dat hun derde plaat tot een drie-eenheid smeedt met de illustere voorgangers. Fiction is de definitieve inlossing van een grote belofte en een mijlpaal in de vroege jaren tachtig.

Na Fiction ondernamen The Comsat Angels een tournee door de Verenigde Staten, maar aan de vooravond van het vertrek ontving de band een telefoontje van het Amerikaanse bedrijf Communication Satellite (ComSat) Corporation dat eiste dat de band zijn naam zou veranderen op straffe van een rechtzaak. The Comsat Angels gingen akkoord met een naamsverandering: The C.S. Angels. De Amerikaanse tour werd een ramp. Ook bleef een doorbraak in Engeland uit en verlengde Polydor – die geen benul had hoe The Comsat Angels in de markt te zetten – het contract niet. The Comsat Angels hielden het desondanks nog een aantal jaren vol, veranderden hun naam in Dream Command, maar wisten bij lange na niet het niveau te bereiken van de klassieke trilogie van Waiting For A Miracle, Sleep No More en de kroon op het indrukwekkende oeuvre, Fiction.

After The Rain / Zinger / Now I Know / Not A Word / Ju Ju Money / More / Pictures / Birdman / Don’t Look Now / What Else!?