XTC | English Settlement

In 1975 veranderen The Helium Kidz uit Swindon in het graafschap Wiltshire hun naam in XTC. De band is dan een vijftal, maar een jaar later, na de toetreding van de klassiek geschoolde toetsenist Barry Andrews is XTC een kwartet, verder bestaande uit Andy Partridge (zang, gitaar), Colin Moulding (bas, zang) en Terry Chambers (drums). Opgepookt door de punk, en beïnvloed door The Monkees, Captain Beefheart en The New York Dolls, creëert XTC zijn eigen vorm van new wave. XTC’s sound wordt gekenmerkt door jachtige ritmes, hakkelende slaggitaren, jengelende orgeltjes en slim geconstrueerde punky popsongs. Na twee redelijk ontvangen lp’s verdwijnt toetsenist Andrews van het podium en wordt hij vervangen door gitarist Dave Gregory. De volgende plaat, Drums And Wires, levert de band met ‘Making Plans For Nigel’ een grote hit op en het eindeloze toeren begint: Japan, Australië, Amerika. Maar ondanks de niet geringe ambities bereikt XTC het grote publiek niet omdat het een image aankleeft van het slimste jongetje van de klas. Deze vermeende (boeren)slimheid frustreert de band in hoge mate en doet Andy Partridge tegenover Rolling Stone verzuchten: ‘We zijn domme boerenlullen die pretenderen slim te zijn.’ Het volgende album, Black Sea, met zijn beatleske songs, Steve Lillywhite-productie en loodzware drums is dan toch XTC’s doorbraakalbum. Die prominente drums maken voor het volgende album desondanks plaats voor Partridge’s akoestische gitaar en Gregory’s 12-snarige Rickenbacker. Ook laat de band min of meer het uitgangspunt varen dat de studio-opnamen live uitgevoerd moeten kunnen worden, waardoor het met Lillywhite-assistent Hugh Padgham opgenomen English Settlement XTC’s meest geavanceerde album tot dan toe is. Titel en hoes verwijzen naar een prehistorische krijtrotstekening in het Britse heuvellandschap en relateren indirect aan XTC’s koerswijziging: terug naar de natuur. Of zoals Andy Partridge het omschrijft: ‘Folkmuziek van de twintigste eeuw.’ Het pastorale karakter van English Settlement komt via Partridge’s akoestische gitaar evident naar voren in de prachtige singlehit ‘Senses Working Overtime’. Maar ook de karakteristieke, meezingbare XTC-sound komt op English Settlement royaal aan bod in de vorm van politiek getinte songs als ‘No Thugs In Our House’, ‘Melt The Guns’ en het geweldige ‘Ball And Chain’. Temidden van dit indrukwekkende muzikale geweld zijn het echter de gecompliceerde songs die English Settlement zijn tijdloze schoonheid verlenen. ‘Runaways’, ‘Yacht Dance’, ‘Snowman’ zijn meeslepend en schitterend, maar moeten het toch afleggen tegen oeuvrehoogtepunten ‘All Of A Sudden (It’s Too Late)’ en ‘Jason And The Argonauts’, mede waardoor English Settlement tot de beste XTC-albums moet worden gerekend. Maar tot teleurstelling van de band wordt English Settlement begin 1982 alleen in Engeland als dubbelalbum uitgebracht; de rest van de wereld moet het met een enkele lp stellen. Tot overmaat van ramp krijgt Andy Partridge op het podium een zenuwinstorting - heftige maagkrampen en levensbedreigende paniekaanvallen overvallen hem. Het is het einde van XTC als live-band, en hoewel XTC in de studio nog een aantal geweldige albums zal produceren, wordt het tijdperk ervoor en erna gemarkeerd door het grensverleggende en klassieke studio-dubbelalbum English Settlement.

Runaways / Ball And Chain / Senses Working Overtime / Jason And The Argonauts / No Thugs In Our House / Yacht Dance / All Of A Sudden (It’s Too Late) / Melt The Guns / Leisure / It’s Nearly Africa / Knuckle Down / Fly On The Wall / Down In The Cockpit / English Roundabout / Snowman